Κάτι παραπάνω από ένα μήνα χαμένος από την blogόσφαιρα. Αλλά αυτό ήταν μόνο η αρχή. Στην συνέχεια αποσυνδέθηκα πλήρως και από άλλα social media όπως το twitter (για το facebook δε τίθεται θέμα μιας και ήμουν απών από πριν). Ήθελα να επικεντρωθώ πλήρως στις υποχρεώσεις μου. Δεν είχα χρόνο για χάσιμο. Η ανάγκη όμως έγινε συνήθεια. Μια συνήθεια που μου άρεσε. Που επεκτάθηκε πέρα από το internet και έφτασε και στην χρήση του κινητού τηλεφώνου το οποίο ξεχάστηκε, παραμελήθηκε, έμενε σιωπηλό (προφίλ στο αθόρυβο) χωρίς να του δίνω ουδεμία προσοχή.
Μπορεί να ακούγεται περίεργο ειδικά από το στόμα ενός πληροφορικάριου αλλά μέσα από αυτή την σιωπή ένιωσα μια ιδιαίτερη κάθαρση. Ένιωσα ελεύθερος. Δε με κυνηγούσε κανείς πια. Δεν ένιωθα καμία πίεση να κάνω κάτι γιατί πρέπει να το κάνω. Γιατί το λένε οι άλλοι η γιατί μου επιβάλλεται. Γιατί το επιτάσσει η παρέα η για να είμαι IN. Η προσωπική απελευθέρωση όμως παρουσίασε και αρκετά ερωτηματικά τα οποία φούντωσαν ακόμα περισσότερο με τις αντιδράσεις φίλων και γνωστών εντός και εκτός διαδικτύου!
Ακόμα αναρωτιέμαι γιατί φίλοι με θεωρούν χαμένο που απλά δε μπαίνω στο facebook. Δε καταλαβαίνω γιατί πρέπει να κανονίσω να βγω για καφέ μέσω του chat. Γιατί θεωρούν ότι έπαθα κάτι αν απλά δε γουστάρω να απαντήσω στο τηλέφωνο (όποιος κι αν είναι πλην της οικογένειας); Κι αν πάμε πίσω στον χρόνο, κάτι λιγότερο από έναν αιώνα πριν, πως επιβίωνε η ανθρωπότητα χωρίς όλα αυτά τα τεχνολογικά επιτεύγματα; Χωρίς το facebook και γενικά όλα τα social media, χωρίς τηλέφωνα γενικά κι όχι κινητή τηλεφωνία. Μήπως οι οι διαπροσωπικές σχέσεις ήταν πιο ουσιαστικές γιατί ήταν πιο δύσκολο να διατηρηθούν σε αντίθεση με το σήμερα που μια νέα γνωριμία βρίσκεται ένα κλικ μακριά μας;
Your Digital Prison.
Πριν βιαστείτε να με κρίνεται, δεν είμαι τεχνοφοβικός. Το αντίθετο ακριβώς. Αλλά μέσα από όλα αυτά τα ερωτηματικά έχω την εντύπωση πως όλα σχεδόν τα τεχνολογικά επιτεύγματα του τελευταίου αιώνα αντί να βοηθήσουν την ανθρωπότητα την έχουν εγκλωβίσει. Την έχουν φυλακίσει πνευματικά. Γι’ αυτό δε φταίει η τεχνολογία αλλά ο ίδιος ο άνθρωπος. Η τεχνολογία δεν είναι τίποτε παραπάνω από ένα εργαλείο όπως ο τροχός χιλιάδες χρόνια πριν, ή ένα μαχαίρι μαγειρικής. Αλλά όπως και ένα μαχαίρι, έτσι και η τεχνολογία μπορεί να δημιουργήσει, μπορεί όμως και να σκοτώσει. Και όσο το εργαλείο αυτό εξελίσσεται και γίνεται πιο δυνατό, πιο έξυπνο, τόσο πιο επικίνδυνο γίνεται στα χέρια ενός ανόητου (With great power comes great responsibility όπως είπε κι ο θειός του Spiderman :p ).
Μπορεί το πρόβλημα να μην είναι και τόσο εμφανές σήμερα αλλά με μια προσεχτική ματιά γίνεται ξεκάθαρο το πόσο ανούσια εκμεταλλευόμαστε την τεχνολογία, στον υπερκαταναλωτισμό μας. Στην μανία μας να αγοράζουμε το τελευταίο υπερπολυτελές αμάξι η το πιο ακριβό κινητό (κατά κανόνα iPhone) άσχετα αν δεν καλύπτει καμία από τις ουσιαστικές μας ανάγκες. Άσχετα αν με λιγότερα χρήματα ίσως να μπορούσαμε να αποκτήσουμε κάτι που να ταιριάζει γάντι σε αυτά που θέλουμε να κάνουμε. Κι αυτό επεκτείνετε πέρα από τα τεχνολογικά προϊόντα σε πιο βασικά καταναλωτικά είδη όπως τα ρούχα όπου ακόμα κι εκεί κυριαρχεί μια εμμονή στα brands. Εμπορικές ονομασίες χωρίς ψυχή. Αξία που την δώσαμε εμείς όπως την δίνουμε στην σημαία της χώρας μας. Υπεραξία σε υπερτιμημένα προϊόντα με ελάχιστο κόστος παραγωγής.
Οι τεράστιες ουρές έξω από τα καταστήματα την πρώτη μέρα εμπορικής διάθεσης του Apple iPhone 4 είναι απλά σημάδι των καιρών μας, μιας εποχής που κυριαρχεί η υπερκατανάλωση και η εικονική πνευματική ολοκλήρωση μέσω της απόκτησης ενός ηλεκτρονικού προϊόντος!
H τεχνολογία, καθοδηγούμενη από μια καπιταλιστική κοινωνία, αρχίζει και παίρνει τον λάθος δρόμο εξέλιξης. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας οδηγείτε κυρίως από εκατομμύρια θύματα του marketing. Αν δε πουλάει κάτι, δεν αξίζει να αναπτυχθεί. Κι αν αυτή η καπιταλιστική κοινωνία ήταν μια φυλακή για όλους μας, για την πνευματική και φυσική εξέλιξη του είδους μας, τότε η ανάπτυξη της τεχνολογίας απλά την επιδεινώνει κρύβοντας τα πραγματικά αίτια της παρακμής μας.
Κάποιοι θα πουν πως η σωστή πορεία ανάπτυξης της τεχνολογίας είναι κάτι που πρέπει να οριστεί από τις ίδιες τις κυβερνήσεις μέσω χρηματοδοτήσεων σε έρευνα και ανάπτυξη στους τομείς που πρέπει. Η σύγχρονη όμως οικονομία έχει αποδείξει πως η δύναμη των κυβερνήσεων είναι απλά ανύπαρκτη. Οι χώρες απλά παλεύουν στο να κρατηθούν ζωντανές και «κερδοφόρες» για να αποφύγουν οικονομικές κρίσεις παρόμοιες με αυτές της χώρας μας. Να κρατούν τα χρέη σε φυσιολογικά επίπεδα γιατί μη σας ξεγελάνε τα δελτία ειδήσεων, δεν είναι μόνο η Ελλάδα που χρωστάει.
Τον πραγματικό έλεγχο τον έχουν επιχειρήσεις, εταιρίες και τράπεζες οι οποίες μπορούν πολύ εύκολα να χειραγωγήσουν οποιαδήποτε κυβέρνηση. Να έχουν τον απόλυτο έλεγχο μέσω του χρήματος. Μέσω του κέρδους.
Μήπως τελικά ο George Orwell με το μυθιστόρημα «1984» (Nineteen Eighty-Four) ήταν κάτι παραπάνω από προφητικός; Κι αν αρκετά στοιχεία του μυθιστορήματός του με λίγη φαντασία αποτελούν το παρόν και το κοντινό μέλλον τι πρόκειται να επακολουθήσει για το ανθρώπινο είδος όταν όλα πάνε προς το χειρότερο; Και τι ρόλο θα παίξει η τεχνολογία στην «εξέλιξη» του ανθρώπινου είδους μας σε ένα αρνητικό (οικονομικά και μη) περιβάλλον;
A new type of Punk.
Tο 1980 ο Bruce Bethke έγραψε το Cyberpunk, μια μικρή ιστορία βασισμένη σε έναν μελλοντικό δυστοπικό κόσμο υψηλής τεχνολογίας και ποταπής ποιότητας ζωή. Σίγουρα δε φανταζόταν πως το όνομα αυτό θα γινόταν συνώνυμο μιας ολόκληρης υποκουλτούρας (με την βοήθεια της Washington Post). Μια υποκουλτούρα η οποία έδωσε πνοή στο Blade Runner και άνθισε με τα μυθιστορήματα του “noir prophet” William Gibson (και κυρίως το Neuromancer το οποίο έθεσε και τα πρότυπα της Cyberpunk). Μια υποκουλτούρα η οποία προϋπήρχε στην λογοτεχνία κι όχι μόνο (Do Androids Dream of Electric Sheep?, A Clockwork Orange, Fahrenheit 451) από την γέννηση του πρώτου υπολογιστή ENIAC αλλά μέχρι τότε δεν είχε οριστεί ως είδος.
To Blade Runner θεωρείτε ταινία σταθμός για την Cyberpunk. Ο σκηνοθέτης Ridley Scott βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Philip K. Dick "Do Androids Dream of Electric Sheep?", και με πρωταγωνιστή τον Harrison Ford δημιούργησε μια από τις πιο cult ταινίες το 1982 η οποία ήταν τόσο μπροστά από την εποχή της που χρειάστηκαν πολλά χρόνια μέχρι να αναγνωριστεί η αξία της από το ευρύ κοινό και να θεωρείτε σήμερα μια από τις καλύτερες ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ!
Η Cyberpunk έχει εξελιχθεί τα τελευταία 30 χρόνια στην λογοτεχνία (Sprawl trilogy, Eclipse trilogy, Little Heroes, Bridge Trilogy, Fairyland, Chimera, The Surrogates κ.α.) στα video games (System Shock, Final Fantasy 7, Deus Ex, Shadowrun κλπ ) αλλά και στην μεγάλη οθόνη (Tron, RoboCop, Terminator, Dark City, Matrix, S1m0ne, Paycheck, Surrogates και πολλές άλλες λιγότερο γνωστές). Η αρχιτεκτονική επίσης των σύγχρονων πόλεων της Ιαπωνίας έχει χαρακτηριστεί από την Cyberpunk κουλτούρα.
Η σχεδιαστικές επιροές της Cyberpunk είναι εμφανής στο Shibuya του Tokyo (photo πάνω) και τo Sony Center του Βερολίνου (photo κάτω)
Κοινό στοιχείο σε κάθε έργο που χαρακτηρίζεται Cyberpunk είναι ο αντι-ουτοπικός (δυστοπικός όπως έγραψα παραπάνω) κόσμος. Συνήθως η υψηλή τεχνολογία είναι στα χέρια των λίγων οικονομικά δυνατών, αόρατων στην κοινή γνώμη. Αυτοί ελέγχουν τα ΜΜΕ ακόμα και τις κυβερνήσεις. Αυτοί είναι η αιτία που η τεχνολογία έχει πάρει το κακό όνομα. Που οι άνθρωποι έχουν εναντιωθεί με την ανάπτυξη της τεχνολογίας μιας και την έχουν συνδυάσει με την προσωπική τους δυστυχία. Κι αν αυτή η ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει φτάσει σε σημείο να ανθρωποποιηθεί (τεχνητή νοημοσύνη) και πάλι ο άνθρωπος θα είναι αυτός που θα την κάνει εχθρική μέσω της εγωκεντρικής του φύσης. Γιατί ο άνθρωπος έπλασε την μηχανή κατ’ εικόνα και ομοίωση του!
Για ένα διάστημα κυρίως μετά το 1995 αρκετοί θεώρησαν πως η Cyberpunk κουλτούρα ήταν νεκρή, ίσως γιατί το Holywood την είδε σαν άλλη μια ευκαιρία να αρμέξει τις ιδέες της και να παράγει αρκετές ταινίες «σκουπίδια» (π.χ. Johnny Mnemonic ) με αποτέλεσμα να χάσει την δημοτικότητά της. Ίσως το ότι η γέννηση του Internet και γενικά η εξέλιξη της τεχνολογίας ήταν πια παρόν με αποτέλεσμα όλα τα αρνητικά της Cyberpunk να φαίνονται πια απλά παραμύθια και καταστροφολογίες. Ίσως και τα ίδια τα Μ.Μ.Ε. να ήθελαν να σκοτώσουν την Cyberpunk βλέποντας την ως ένα ακόμα είδος μόδας σαν τους Χίπιδες οι οποίοι ήταν πια εκτός εποχής.
Cyber Resurrection.
Χρειάστηκε μια σειρά από γεγονότα για να ξαναφέρουν την Cyberpunk κουλτούρα στην επιφάνεια. Η αρχή έγινε το 1999 με το Matrix το οποίο τόνισε αρκετούς προβληματισμούς σχετικά με την εξέλιξη της τεχνολογίας έστω και με έναν αρκετά εφετζίδικο χολιγουντιανό τρόπο. Προβληματισμοί οι οποίοι όμως δεν αφορούν μόνο την τεχνολογία αλλά και την στάση της ανθρωπότητας προς την εξέλιξη αυτής (δες Animatrix: The Second Renaissance).
Το The Second Renaissance της συλλογής Animatrix θεωρείτε η Γένεσις του Matrix και περιγράφει αναλυτικά πως ξέσπασε ο πόλεμος μεταξύ μηχανών και ανθρώπου και πως η ίδια η αλαζονική φύση του ανθρώπου μετέτρεψε τον υπηρέτη του σε καταστροφέα του!
Ένα από τα επεισόδια της Ρώσικης σειράς κινουμένων σχεδίων Mr. Freeman περιγράφει με τον αρκετά επιθετικό τρόπο του το πόσο ανίσχυρο είναι το ανθρώπινο είδος σήμερα χωρίς την βοήθεια της τεχνολογίας.
Κι αν το Matrix δεν ήταν αρκετό, το millennium bug (το οποίο έγινε λανθασμένα γνωστό κι ως ιός του 2000 από τα αδαή Μ.Μ.Ε.) τόνισε το πόσο πολύ βασίζεται η ανθρωπότητα στην τεχνολογία. Η γιγάντωση της δύναμης πολλών εταιριών τεχνολογίας όπως η Microsoft, Google, Apple για την απόλυτη κυριαρχία του Internet και γενικά τον έλεγχο διακίνησης και εκμετάλλευσης πληροφοριών (για την μετέπειτα χειραγώγηση του κοινού με σκοπό το κέρδος) άρχισε να δείχνει πως η Cyberpunk δεν ήταν απλά μια μόδα αλλά η πραγματικότητα του τώρα. Η ραγδαία ανάπτυξη της βιολογίας και νανοτεχνολογίας που έδινε πια καλύτερες φαρμακευτικές λύσεις για προσθετικά ή ακόμα και κλωνοποίηση οργάνων έθετε ακόμα περισσότερα ηθικά ερωτήματα από τα προβλήματα που έλυνε.
Η+
Αυτά τα ηθικά ερωτήματα δημιούργησαν ένα ολόκληρο κίνημα. Ένα κίνημα που έχει στόχο να καθοδηγήσει την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους με την βοήθεια της τεχνολογίας και να επιλύσει τα όσα φυσικά, ψυχολογικά και διανοητικά προβλήματα του ανθρώπου μέχρι να πετύχει την αθανασία και την αιώνια νεότητα με τον πιο σωστό και ηθικό τρόπο. Και το όνομα αυτού: Transhumanism.
Παρόλο που οι στόχοι αυτού φαίνονται θετικοί για το μέλλον της ανθρωπότητας υπάρχουν πολλές αντιδράσεις. Μερικά παραδείγματα:
- Θρησκευτικές: Σύμφωνα με θρησκευτικές οργανώσεις, μέσω αυτής της οδού ο άνθρωπος προσπαθεί να φτάσει η ακόμα και να γίνει ο ίδιος Θεός. Έτσι θα επιφέρει την καταστροφή του μιας και η μόνη οδός για την τελειότητα είναι η πνευματική μέσω του Θεού - σύμφωνα με τους Θεολόγους.
- Κοινωνικές: Φόβοι πως αυτές οι ανθρώπινες «βελτιώσεις» θα είναι προσβάσιμες μόνο στους οικονομικά δυνατούς και δε θα επωφεληθεί η ανθρωπότητα γενικά. Αποτέλεσμα να διογκωθούν οι ανισότητες που ήδη υπάρχουν σε σημείο να χαθεί εντελώς η δημοκρατία.
- Βιολογικές: Η συνεχής τεχνολογική αλλαγή του ανθρώπου με δικά του μέσα μπορεί να αλλοιώσει το DNA του σε τέτοιο βαθμό που να μετατραπεί σε έναν Σύγχρονο Frankenstain (κοινώς Cyborg) χάνοντας πλήρως την «ανθρωπιά» του.
Το Deus Ex: Human Revolution είναι το prequel του ομότιτλου Cyberpunk παιχνιδιού του 2000 το οποίο ψηφίστηκε καλύτερο παιχνίδι για ηλεκτρονικούς υπολογιστές από το PCMag. Το κοντινό μέλλον σύμφωνα με τους σεναριογράφους του (όπως φαίνεται και στο trailer) είναι αρκετά σκοτεινό ενώ οι ηθικοί προβληματισμοί που δημιουργούνται από την χρήση της τεχνολογίας για την τελειοποίηση του ανθρώπινου οργανισμού δείχνουν ξεκάθαρα το τι έχει να αντιμετωπίσει το κίνημα Transhumanism. Οι συνομωσίες, οικονομικη κατάρευση και η χρήση προπαγάνδας απο τις εταιρίες/κυβερνήσεις μέσα στο παιχνίδι δίνουν μια ιδιαίτερη αίσθηση ρεαλισμού μέσα από τον παραλληλισμό της σημερινής πραγματικότητας που δεν απέχει και πολύ απο το story του παιχνιδιού!
Epilogue
Κι αν όλα αυτά θεωρούνται σενάρια επιστημονικής φαντασίας, τότε μάλλον θα πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί ποτέ δε τα μάθαμε, τι ρόλο παίζουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, οι θρησκείες, η πολιτική και κυρίως η σημερινή μας οικονομία; Γιατί αντί να κάνουμε τον κόσμο μας καλύτερο ακόμα προσπαθούμε να επιβιώσουμε (οικονομικά) κι όταν το καταφέρνουμε το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι το φαίνεσθαι απέναντι στους άλλους; Να αποκτάμε αξία μέσω τον καταναλωτικών μας αποκτημάτων. Γιατί να συνεχίσουμε να ζούμε παρασιτικά σε αυτό τον κόσμο και να μη προσφέρουμε κάτι πραγματικά χρήσιμο!
Αν αυτή είναι η ανθρωπότητα του σήμερα, μια cyberpunk κοινωνία χωρίς ουσιαστικό λόγο ύπαρξης παρά μόνο την επιβίωση και την κατανάλωση, την εύρεση της προσωπικής ευτυχίας μέσω των υλικών αποκτημάτων μας, του ελέγχου των υπολοίπων (ανθρώπων και μη) και της μιζέριας αυτών, τότε προτιμώ να είμαι Cyborg!
5 σχόλια:
Υπέροχο το άρθρο σου. Πολλά συγχαρητήρια.
Να'σαι καλά
Αν και το διάβασες με αρκετά ορθογραφικά/συντακτικά λάθη τα οποία διορθώθηκαν τώρα!
Τελικά η νέες μορφές «επικοινωνίας» είναι πολύ ψυχαναγκαστικές...
Ότι είναι της μόδας, είναι ψυχαναγκαστικό!
Καλές γιορτές φίλε.
Να μου φιλήσεις και τις δυο αδελφούλες σου!
Δημοσίευση σχολίου